İslam ülkeleri arasında Türkiye, modern değişmeler açısından İslam dinin durumu ile ilgili özel yanlar gösteren bir ülkedir. Bu değişmeler sürecinin başlangıçları XVII. yüzyıla değin gider; XIX. yüzyılda hızlanır; XX yüzyıl başlarından sonra radikal bir nitelik kazanır. Bu değişme sürecinin getirdiği sonuçlar, en aşağı iki yan açısından kendine özgü ayrılıklar gösterir. Bunların birincisi, bu değişimin, özünde laikleşme yönüne doğru olmasıdır. İkincisi, süren değişme akımının yönünün, Batılaşmaya doğru olmasıdır. Başka bir deyişle, Türkiye`deki değişme en sonunda laiklik ilkesinin yerleşmesiyle sonuçlanmıştır. Türkiye siyasal, toplumsal ve siyasal sistemini örnek edinmiştir. Kolayca görülebileceği gibi, bu iki yöneliş birbiriyle yakından ilgili olan iki süreçtir.
- Niyazi Berkes
Toplu yapıtlarının ilki olan Atatürk ve Devrimler `den sonra, Niyazi Berkes`in ikinci kitabı olarak sunduğumuz Teokrasi ve Laiklik`de yazarın dinsel konulardaki araştırmaları, incelemeleri yer alıyor.