Ziya Gökalp, Türkçülerin gayesinin muasır bir İslam Türklüğü olduğunun altını çizdiği bu eserinde; Türkleşmek, İslamlaşmak ve Muasırlaşmak kavramlarına geniş açıklamalar getiriyor. Bu üç cereyanın gerekliliğini ortaya koyan Gökalp, okullarda öğretilen terbiye metotlarında takip edilen gayelerin de Türklük, İslamlık ve Muasırlık olduğunu belirtiyor.

Türkleşmek akımından sonra İslamlaşmak ihtiyacının da kendiliğinden ortaya çıktığını kaydeden Ziya Gökalp, bu eserinde milliyet fikrinin kuvvet buldukça İslam ümmetçiliği fikrinin de o derece kültürleneceği kanaatini dile getiriyor.