Kanla ve özdeyişlerle yazan, okunmak değil, ezberlenmek ister. Friedrich Nietzsche Dr. Louis-Ferdinand Destouches ya da Céline (1894-1961), Gecenin Sonuna Yolculuk'u 1932'de yazdı. 1. Dünya Savaşı'nın ardından, ikincisine çeyrek kala. Kan kokuyor. Kan, yoksunluk, hastalık, ölüm, sıcak, tuvalet, yara, et, yine de kahkaha... Biz, tam yetmiş yıl sonra, yeniden indiriyoruz Yolculuk'u kızağından. Adını hiçbir şeyle birlikte anmadan, karşılaştırmalar yapmadan. Bir biçem, bir dil, gecenin sonunda insanlığın en aş

Charles Dickens'ın olgunluk çağı romanı Kasvetli Ev'de, modern dünyaya geçişin sancılarını, Victoria çağının katı ahlakçılığını, her yeri saran yoğun sisin bunaltıcılığını, çılgın Chancery Mahkemesi'nin delirticiliğini güçlü bir toplumsal eleştiri ve sarsıcı bir gözlem gücü ile hissettiriyor. Sokak çocuklarından, aristokrasiye, işçi sınıfından ev kadınlarına kadar toplumun her tabakasına uzanan roman sürükleyici polisiye kurgusu ve çok katmanlı anlatımı ile farklı bir toplumsal tarih kaydı olma özelliğini t

Ben niteliksiz adamım, sadece kimse bunun farkında değil. Bütün iyi, biçimsel duygulara sahibim, nasıl davranacağımı elbette biliyorum, ama içsel özdeşleşme yok. (1928) Musil-Tereke, Dosya II 4, s. 120 Franz Kafka, James Joyce ve Hermann Broch ile birlikte yirminci yüzyıl romanının büyük ustaları arasında yer alan Avusturyalı yazar Robert Musil (1880-1942), 1921 yılından başlayarak ölünceye kadar Niteliksiz Adam üzerinde hemen her gün çalışmış ve romanın ilk kitabı 1930'da, üçüncü kitabı ise 1933'te yayımla

Sir Francis Bacon (1561-1626), zenginlik ile yoksulluk, ün ile düşüş, tutarlılık ile tutarsızlık, akıl ile boş inanç arasında dalgalanan bir çağda yaşadı. Bacon'un yetenekleri, ilgilerindeki evrensellik, araştırıcılık çağının pek az kişisnde vardır. Geçmiş gelenekleri ve yöntemleri tanır, çoğunu benimser ama bununla kalmaz, o geleneklerle yöntemlerin hepsini umulmadık yeni gözlemlerle, kökten değişikliklerle aşmasını bilir. Bacon, Denemelerinde, değişik alanlardan edindiği gözlemler ve deneylere dayanarak k

Çanakkale Boğazı´nı yüzerek geçen kaç ozan bilirsiniz? Biz onların yalancısıyız, doğuştan sakat ayağına karşın yaman yüzücü olan yiğidimiz Byron, daha sakalları şeftali tüyü denliyken, 1810 yılın Mayıs ayının üçünde, gezi yoldaşı teğmen Ekenhead´le birlikte Çanakkale Boğazı´nı yüzerek geçer. Merak bu ya, Homeros´un (boğazı yüzerek geçen yiğitler konusunda) doğruyu söyleyip söylemediğini sınamak için yaparlar bu işi de. Atalarından kalma Lord unvanını giyeli ve parlamentodaki Özgürlükçü Parti sıralarında kaf

Nart Destanı'nın -pek az rastlanan bir bizimde- belirli bir ulusal kimlikle özdeşleştirilemez oluşu, onu Kuzey Kafkas halklerının ortak bir ürünü, bir Kafkas Mitolojisi haline getiriyor. Bozkırlardan sualtı uygarlıklarına, yeraltındaki Ölüler Ülkesinden Tanrıların gökyüzündeki mekanlarına uzanan bir coğrafya üzerinde Nartlar, yurtsever, savaşçı ve korkusuz ama bir çocuk saflığındaki sevgi dolu kahramanları; bilge ve güçlü kadınları; paylaşımcılığı, konukseverliği ve görkemli törenleriyle geçmiş bir zamanın

James (Augustine Aloysius) Joyce, 2 Şubat 1882 günü İrlanda'nın başkenti Dublin'de doğrud. 1904'te İrlanda'dan ayrılan Joyce, yaşamının geri kalan bölümünü Trieste, Paris ve Zürich'te geçirdi; 13 Ocak 1941'de Zürich'te öldü. On kardeşin en büyüğü olan Joyce, altı yaşındayken gönderildiği yatılı bir Cizvit okulunda 1891'e kadar okudu; birkaç ay bir Hıristiyan Kardeşler okuluna gitmesinin dışında, iki yıl boyunca annesinin yardımıyla kendini eğitti. 1893'te Dublin'deki Cizvit okuluna ücretsiz olarak kabul edi

Balzac ülkemizdeki her okurun en azından Goriot Baba, Eugenie Grandet ya da Küçük Burjuvalar gibi eserlerinden tanıdığı bir yazar. Her ne kadar dilimize kazandırılan eserleri kısıtlı olsa da Balzac'ın İnsanlık Güldürüsü, adı sıkça geçen eserlerinden ve daha nicelerinden oluşan, 88 parçalık dev bir yapıt. Yaşamda Yeni Bir Başlangıç'ı Türkçe'ye çevirmek, klasik anlatının kurucularından birini, onun ustalığını tanımada yeni bir adım.Tahsin Yücel'in çevirisi, Balzac anlatımının tadını bozmadan Türkçe bir kitap

İngiliz filozof ve siyaset kuramcısı Thomas Hobbes'un (1588-1679) başyapıtı kabul edilen Levithan, özellikle, bir din ve dünya devletinin oluşturulmasında bireyler arası toplumsal sözleşmeye verdiği önem ve ahlak kurallarını tamamen laik ve doğal bir temele oturtuşuyla dikkat çeker. hobbes, 1651'de yayımladığı bu kitabında, Tanrı'nın buyrukları olan doğa yasalarından yola çıkarak, ideal devletin oluşturulması yollarını gösterir; ayrıca hem dinsel, hem de toplumsal-eğitimsel gerekçelerle çağının üniversite s

Siyaset felsefesi alanında, yayımlandığı dönemde olağanüstü özgünlük ve güçte bir yapıt olarak karşılanan Açık Toplum ve Düşmanları adlı çalışmasıyla gerçek ününe kavuşan Karl Raimund Popper'in (1902-1994) ilk kez 1934 yılında yayımlanan Bilimsel Araştırmanın Mantığı adlı bu çalışması bilim felsefesinin başyapıtları arasında yer alır. Eleştirel Akılcılığın kurucusu olan Popper, bu yapıtında araştırmanın mantığını, bilimsel yöntemin kurallarını ortaya koyar. Hareket noktası olarak bilim insanının tanımından

James Boswell, 1760 baharında Okumamış olan var mı Tristram Shandy'yi? Böyle kötü yetişmiş ölümlü olabilir mi? diye yazıyordu. Anglikan vaiz Laurence Sterne'in komik romanı Tristram Shandy'nin 1759'un Aralık ayında York'ta birlikte yayımlanan ilk iki cildi çıkar çıkmaz muazzam bir övgüyle ve biraz da şaşkınlıkla karşılanmış, ateşli bir edebiyat tartışmasına yol açmıştı. Sterne de bir yıl sonra şunları yazacaktı: Şehrin bir yarısı kitabıma ağır hakaretler ediyor, öteki yarısı göklere çıkarıyor; işin hoş yanı

Ülkemizde daha çok bir ad olarak tanınan Hollanda kökenli Fransız yazar Joris-Karl Huysmans (1848-1907), disiplinli memur yaşamını iflah olmaz bir yazın tutkusuyla beslemiş ve XIX. yüzyılın son çeyreğinin en özgün ve en çok tartışılan yazarlarından biri olmuştur. Hem yazın tarihi için büyük bir önem taşıyan, hem de dönem yazınında temel bir tarih oluşturan başyapıtı Tersine´yle (1884) doğalcılığın sonunu hazırlarken, çöküş okulunun muştucusuna, Baudelaire´in, Mallarme´nin yapıtlarında bulacağımız o ünlü yüz

Paul Valery yüzyılımızın en büyük ozanlarından biridir, dönüp dolaşıp anlığın yaratım etkinliğine gelen düşünsel serüveniyle de çağdaş yazın anlayışının ana kaynaklarından birini oluşturur. Eupalinos işte bu düşünsel serüvenin ilginç dışavurumlarından biri. Mimarlık, dans, müzik, şiir, tek sözcükle sanat, hangi yönelimlerin ve ne tür etkinliklerin sonucudur? Valery burada bunu sorgular. Bunu yaparken de, Platon gibi, öncelikle Sokrates'in yetkesinden yararlanmak ister gibi görünür. Ama onun Sokrates'i çağda

Dünyanın belki de en fazla tartışılan, kurcalanan ve okunan beş mektubudur bu kitaptakiler. Acaba bu mektuplar sahici mi? Bunları gerçekten Portekizli bir rahibe mi yazmış? Sevgilisi kimmiş; mektupları Fransızca'ya kim çevirmiş? Yaklaşık dört yüzyıl boyunca Portekiz Mektupları yukarıdaki kışkırtıcı soruların ördüğü bir ilgi halesiyle çevrelendi; edebiyat araştırmacıları, din adamları, tarihçiler ve hatta felsefeciler, bu arada hiç kuşkusuz okuyucular, aslında çok sıradan görünen bir kurguya dayalı bu kitabı

İngiliz yazarlarının bizim Homeros´umuz, bizim Goethe´miz sözleriyle övdükleri Geoffrey Chaucer (1342/43-1400), Shakespeare öncesi İngiliz edebiyatının en büyük şairlerindendin. Chaucer´in önemi büyük ölçüde, John Gower gibi çağdaşları hem Latince ve Fransızca hem de İngilizce yazarlarken, yapıtlarında sadece İngilizceyi kullanmış olmasından kaynaklanır. Chaucer, bu özellikliğiyle İngiliz edebiyatının babası kabul edilmektedir. Chaucer´ın olgunluk dönemi ürünü olan Canterbury Hikayeleri, neredeyse bütün çağ

Alman edebiyatında klasik dönemden romantizme geçiş evresinin en büyük yazarlarından biri olan Heinrich von Kleist, Amphitryon adlı oyununda, Latin komedya yazarı Plautus'a kadar uzanan eski bir konuyu, aldatılan koca/aldatmasına karşın suçsuz kadın temasını işler. Amphitryon, Kleist'ın en güçlü eserlerinden biri olmasının yanında, kökenleri klasik Yunan mitolojisine kadar uzanan çok eski bir konunun, dünya edebiyat tarihinin akışı boyunca nasıl hep yeniden gündeme getirilmiş olduğunu göstermesi bakımından

Melville in ölmeden önce yazdığı son yapıtı Billy Budd, yağız bir gemicinin sonu hüzünle biten serüvenidir. Yakışıklı ve güçlü, ama bir o kadar da saf bir delikanlının çevresinde gelişen öyküde, toplumla bireyin, uygarlıkla barbarlığın, iyiyle kötünün dinmeyen savaşımı anlatılır. Billy Budd, enerjisini karşıtlıklardan alan, antikçağa özgü bir epik şiiri andırır. İnsan ruhunun ikilemleri ve iki yüzlülüğü üstüne küçük bir başyapıt....

Dede Korkut Kitabı, Oğuz Türkleri'nin bilinen birkaç eski destâni anlatılarından biridir. Seksen yılı aşkın bir süredir üzerinde çalışılan; yayınlar yapılan; tartışmalara, uluslararası bilimsel toplantılara konu olan bu kitap bu kez çok yeni bir okuyuş ve düzeltmelerle yayımlandı. Dede Korkut Kitabı, bugün geniş bir coğrafyada yaşayan Oğuz boylarının destani metinlerinden biridir. Oğuzların tarihinden, inançlarından, geleneklerinden anlatının olanakları ölçüsünde söz eden bu tür eski yapıtlar, Oğuzname olar

II. Richard Shakespeare'in İngiltere'deki içsavaşlarla ilgili tarihsel oyunları arasındaki gerek şiirselliği, gerek oyun kişilerine sağladığı zengin olanaklar açısından en sevilen ve en sık oynanan yapıtlarından biridir. Öbür tarihsel oyunlarında olduğu gibi Shakespeare bu oyununda da Holingshed'in vakayinamelerinden yararlanmış ve geçiş döneminin çalkantılarını Ortaçağ krallık kavramı ile Yeniçağın siyasal gerçekçiliği arasındaki çelişkilerle sergilemiştir. Oyunun kahramanı Kral II. Richard, geleneksel ve

Fransız felsefesinin lanetlenmiş düşünürü ve yazarı Georges Bataille: (1897-1962) Foucault, Guattari ve Deleuze ile birlikte Nietzsche'nin Tanrı öldü düşüncesinin takipçisidir. Bataille'ın dini, ahlaktan ve tanrı inancından oluşmaz, O, insanın gündelik hayatta her zaman yaşayabileceği gizemsel iç yolculuklarından, gizemci iç deneylerden bahseder. İç Deney Bataille felsefesinin bir özeti niteliğindedir. Tadımlık BATAILLE'IN GİZEMCİLİĞİ Bu konu Bataille'da oldukça karmaşıktır. Kendisi tüm yapıtlarında g